درس نهم { نمودار همکاری ( Collaboration Diagram ) }

یکی دیگر از نمودارهای Interaction ، نمودار همکاری می باشد . نمودار همکاری شبهات بسیاری به نمودار توالی دارد ، اصلی ترین تفاوت آنها در شمای ظاهری آنها می باشد . دیاگرام همکاری بیشتر بر روی رابطه بین آبجکت ها متمرکز می شود . در حالی که یک دیاگرام توالی اعمال آبجکت ها را در یک توالی زمانی نشان می دهد و بر حسب زمان منظم می شود .

در نمودار همکاری دید متفاوتی از روند عملیات Use Case ارائه می شود . در این نمودار مشاهده ارتباط بین آبجکت ها آسان تر است .

در Rose شما می توانید از روی یک نمودار توالی ( Sequence Diagram ) به آسانی یک نمودار همکاری ( Collaboration Diagram ) بسازید . برای این کار یا کلید F5 را فشار دهید یا Browser و سپس Create ( Collaboration Sequence ) Diagram را انتخاب کنید . نموداری که از این طریق ساخته می شود کمی آشفته است . برای نظم بخشیدن به نمودار خود کافی است آبجکت ها را بوسیله موس در محل های مناسب قرار دهید .

 شما همچنین می توانید بر روی Use Case مورد نظر در مرورگر کلیک راست کرده و مسیر New –  Collaboration Diagram را انتخاب کنید ( به شکل زیر توجه کنید ) .

هر کدام از روشهای بالا را که بروید در نهایت نمودار همکاری برای شما ایجاد می شود . نمودار همکاری مانند نمودار توالی دارای نوار ابزار مخصوص به خود است که در ادامه آن را برای شما توضیح می دهیم .

نوار ابزار نمودار همکاری :

نوار ابزار نمودار همکاری مانند شکل مقابل است .

دکمه اول : برای انتخاب یک آیتم مکان نما را به یک فلش تبدیل می کند .

دکمه دوم : یک کادر متن را به نمودار می افزاید.

دکمه سوم : یادداشتی را به نمودار می افزاید.

دکمه چهارم : یادداشتی را به آیتمی درون نمودار متصل می کند .

دکمه پنجم : یک آبجکت جدید را به نمودار می افزاید .

دکمه ششم : یک نمونه کلاس جدید را به نمودار می افزاید .

دکمه هفتم : مسیری را برای ایجاد ارتباط بین دو آبجکت می سازد .

دکمه هشتم : نشان می دهد که یک آبجکت می تواند عملیات شخصی خود را فراخوانی نماید .

دکمه نهم : پیغامی را بین دو آبجکت یا از یک آبجکت به آبجکت دیگر می افزاید .

دکمه دهم : پیغامی را در جهت مخالف بین دو آبجکت یا از یک آبجکت به آبجکت دیگر می افزاید .

دکمه یازدهم : جریان اطلاعات بین دو آبجکت را نشان می دهد .

دکمه دوازدهم :جریان اطلاعات را در جهت مخالف بین دو آبجکت را نشان می دهد.

هر نمودار توالی یا همکاری باید دارای آبجکت عامل باشد . آبجکت عامل یک محرک خارجی است که به سیستم اعلام می کند تا یک عملیات را راه اندازی کند . آبجکت های عامل برای نمودار Interaction ، عاملهایی که در نمودار Use Case با Use Case ارتباط دارند را نشان می دهد .

برای ایجاد یک آبجکت عامل بر روی نمودار Interaction :

1. نمودار Interaction (توالی یا همکاری) را باز کنید .
2. عامل را در مرورگر انتخاب کنید .
3. عامل را از مرورگر به نمودار باز بکشید .

افزودن هر یک از گزینه های نوار ابزار نیز به راحتی امکان پذیر است . کافی است دکمه مورد نظر را انتخاب سپس در دیاگرام خود در مکان مورد نظر کلیک کنیم ( مثل افزودن آبجکت یا یادداشت و یا پیغامی که بر روی یک مسیر ارتباطی بین دو آبجکت وجود دارد و ... ) یا دکمه مورد نظر را انتخاب کرده و از یک آبجکت به آبجکت دیگر در درون دیاگرام بکشیم ( مثل افزودن یک مسیر ارتباطی ) .

شماره گذاری پیغامها در نمودار همکاری :

در نمودار توالی چون نمودار را از بالا به پائین می خوانید ، شماره گذاری پیغامها آن چنان ضروری به نظر نمی رسد . ولی در مودار همکاری چنانچه شماره گذذاری پیغامها را حذف کنید ، اطلاعات مربوط ، تناوب خویش را از دست می دهند . با اینکه رعایت نکات ذکر شده مهم است ولی در Rose برای نمودارهای همکاری می توانید بطور دلخواه ، شماره گذاری پیغامها را غیر فعال کنید .

 برای غیر فعال کردن یا فعال کردن شماره گذاری پیغامها :

1.     از منوی Tools گزینه Options را انتخاب کنید .

2.     برگه Diagram را انتخاب کنید .

3.       کادر انتخاب Collaboration and Sequence Numbering را فعال یا غیر فعال کنید .

برای نمونه به نمودار همکاری « ثبت مشخصات پرسنل » که نمودار توالی آن در درس هشتم برای شما نشان داده شده بود توجه کنید .

در پایان آموزش نمودارهای Interaction توجه شما را به چند نکته جلب می کنم .

نمودارهای توالی اطلاعات را به ترتیب زمانی نشان می دهند . نمودار توالی  برای مسیرهای متناوب به یک Use Case ساخته شده اند. آنها برای مشاهده پیشرفت عملیات یک Use Case مفید می باشند . نمودارهای همکاری ، روند اطلاعات را نشان می دهند ولی در اینجا ترتیب زمانی در نظر گرفته نشده است . نمودارهای همکاری رابطه بین آبجکت ها و پیغام های بین آبجکت ها را شرح می دهند .

فایل PDF درس نهم

مروری بر متدولوژی SSADM

متدولوژی SSADM ( Structured System Analysis Development Method )

این متدولوژی یک متدولوژی ساخت یافته است که محصول کشور انگلستان می باشد . این متدولوژی دارای محدودیتهایی ( حداکثر موجودیتهای خارجی ، 12 موجودیت ) می باشد و به همین دلیل برای تحلیل سیستمهای بزرگ از این نوع متدولوژی استفاده نمی شود . قابل ذکر است که مستندات این متدولوژی بسیار زیاد می باشد .

این متدولوژی به طور خلاصه شامل مراحل زیر است :

1. جمع آوری فرمهای پروژه
2. تهیه سناریو
3. تقاضای سیستم میکانیزه
4. زمانبندی
5. دیاگرام متن ( Context Diagram )
6. شرح موجودیتهای خارجی
7. شرح خطوط جریان داده
8. دیاگرام گردش مستندات
9. دیاگرام گردش داده ها ( DFD )
10. خلاصه عملکرد سیستم
11. مشکلات و نیازمندیها
12. دیاگرام متن منطقی
13. دیاگرام منطقی گردش داده ها
14. طراحی پایگاه داده
15. طراحی منوی برنامه
16. طراحی فرم ورود داده ها
17. شرح پردازه های جزئی

دوستانی که مائل به آموختن بخشهای بالا می باشند می توانند با ما تماس تا آموزش آن را تهیه و برای استفاده شما عزیزان بر روی وبلاگ قرار دهیم  .

درس هشتم{ نمودار توالی۲ ( Sequence Diagram) }

در درس هفتم تا حدودی با نحوه ایجاد یک نمودار توالی و همچنین با نوار ابزار آن و آبجکت ها و پیغامها آشنا شدیم . حال می خواهیم از دانش خود جهت ترسی یک نمودار توالی استفاده کنیم .

برای اضافه نمودن یک آبجکت به دیاگرام خود کافی است در نوار ابزار دکمه آبجکت را به حالت انتخاب در آورده سپس در دیاگرام خود کلیک کنیم . ملاحظه می کنید که یک آبجکت به دیاگرام شما اضافه شده است . برای حذف یک آبجکت کافی است آن را انتخاب کنید سپس کلیدهای Ctrl + D را بفشارید . برای نام گذاری آبجکت کافی است بر روی آن دابل کلیک کرده یا کلیک راست نمائید و از گزینه open specification راانتخاب کنید تا پنجره ای شبیه پنجره زیر برای شما به تصویر کشیده شود .

شما می توانید در این پنجره نام ، کلاس ، مستندسازی ، Persistence (پایداری) و اینکه آبجکت چندین خصوصیت دارد یا خیر را تنظیم کنید .

آبجکت ها دارای Stereotype های مختلفی هستند که در زیر آنها را معرفی می کنیم .

Actor  : یا عامل که قبلاً درباره آن بحث نموده ایم .

Boundary : به معنای User Interface   هستند . یعنی هرکجا خواستیم بگوئیم  واسط کاربر از این شکل استفاده می کنیم . در زیر شکل آن را مشاهده می کنید .

Control : این آبجکت ها همان اشیاء کنترلی هستند یعنی هرکجا در تحلیل قصد نمایش اشیاء کنترلی را داشتیم از این شکل استفاده می کنیم . در زیر شکل آن را مشاهده می کنید .

Entity : اشیای هستند که در سیستم وجود دارند . مثلاً شی بلیط را در سیستم صدور بلیط با این شکل نمایش می دهند . در زیر شکل آن را مشاهده می کنید .

Table  : اگر از میان اشیاء از جدولی از پایگاه داده استفاده می کنید می توانید برای نمایش آن از این شکل استفاده کنید . در زیر شکل آن را مشاهده می کنید .

برای اضافه نمودن یک پیغام کافی است که دکمه Object Message را از نوار ابزار به حالت انتخاب در بیاوریم . سپس برای اضافه شدن پیغام بین دو آبجکت یا عامل و آبجکت ، موس را از خط عمر (life line) آبجکت یا عامل در حال ارسال پیغام به آبجکت یا عامل در حال دریافت پیغام بکشید . به شکل زیر توجه کنید .

اضافه نمودن یک Message to self شبیه Object Message عمل می کنیم با این تفاوت که فقط موس را بر روی خط عمر آبجکت یا عامل مورد نظر یک بار کلیک می کنیم .

برای گذاشتن اسم بر روی پیغامها کافی است روی آن دابل کلیک یا بر روی آن کلیک راست کرده و گزینه open specification را انتخاب کنیم . در پنجره ظاهر شده در قسمت Name می توانیم نامی برای پیغام خود انتخاب کنیم .

حال که طریقه اضافه نمودن آبجکت و پیغام را به دیاگرام خود آموختیم وقت آن رسیده که نمودار توالی خود را ترسیم کنیم . برای ترسیم نمودار توالی باید از روی سناریو اقدام نمائیم یعنی از ابتدای سناریو شروع می کنیم و هر کجا به شی برخورد کردیم که با اشیاء دیگر در رابطه است ، آن شی را رسم و نحوه ارتباط آن را با دیگر اشیاء نیز مشخص می کنیم . در پایان این دیاگرام ما باید مدلی تصویری از آنچه در Use case اتفاق می افتد را تولید کرده باشیم .

در زیر شما نمونه ای از یک نمودار توالی (Sequence Diagram) که برای یک Use Case طراحی شده را مشاهده می کنید .

فایل pdf درس هشتم

خبر نامه وبلاگ

دوستان سیستم خبر نامه وبلاگ فعال شده .با عضویت در این سیستم از به روز شدن وبلاگ از طریق ایمیل خود آگاه شوید .

باتشکر مدیریت

درس هفتم { نمودار توالی ۱ ( Sequence Diagram) }

ما برای توضیح بهتر Use case های خود ، می توانیم برای آنها نمودارهایی ترسیم کنیم . نمودار توالی یکی از آن نمودارها می باشد .

نمودار توالی یکی از نمودارهای Interaction می باشد که روندی در یک Use case را مرحله به مرحله نشان می دهد . دیگر نمودار Interaction نمودار همکاری یا Collaboration می باشد که در دروس بعدی راجع به آن بحث می کنیم .

نمودار توالی برای نشان دادن جریان عملیات در یک Use case بر حسب زمان استفاده می شود . این نمودار موقعی مفید است که کس بخواهد روند منطقی یک سناریو را بازدید کند .

یک آبجکت جیست ؟ آبجکتها در اطراف ما قرار دارند . آبجکت آن چیزی است که اطلاعات و روشها را در خود کپسوله(نگهداری) می کند .

یک کلاس چیست ؟ طرح کلی برای یک آبجکت را کلاس آن فراهم می کند .به عبارت دیگر ، یک کلاس تعیین کننده اطلاعاتی است یک آبجکت می تواند نگهداری کند و نشان دهنده رفتارهایی است که می تواند داشته باشد .

نمودار توالی موارد زیر را در بر می گیرد :

Objects ( آبجکت ها ) : یک نمودار Interaction می تواند از نام آبجکت ها ، نام کلاسها و یا از هر دوی آنها استفاده کنند .

Messages ( پیغام ها ) : با استفاده از یک پیغام ، یک آبجکت یا کلاس می تواند از یک آبجکت یا کلاس دیگر ،برخی عملیات خاص را در خواست نماید .

عاملهای وابسته در بالای نمودار نشان داده می شوند . همچنین آبجکت هایی که سیستم نیاز دارد تا Usecase را به نتیجه برساند در بالاترین نقطه نمودار نشان داده شده است . هر فلش یک پیغام ارسالی بین عامل و آبجکت ، یا آبجکت و آبجکت را نمایش می دهد تا عملیات مورد نیاز را به انجام برساند .

کاربران می توانند به این نمودار نگاه کنند و مشخصات پردازش خود را ببینند .تحلیلگران جریان پردازش را در نمودار توالی می بینند . برنامه نویسان آبجکت هایی که به کد نیاز دارند را به همراه عملگرهای آن آبجکت می بینند .مهندسین تضمین کیفیت می توانند جزئیات پردازش و تولید وTest case مبتنی بر پردازش را ببینند . خلاصه اینکه نمودار توالی (Sequence Diagram) برای همه افرادی که با پروژه در ارتباط هستند مفید می باشد .

ساخت یک نمودار توالی :

این نمودار می تواند در نمای Use Case یا در نمای منطقی (Logical) ساخته شوند . نمودارهای توالی باید مستقیماً درون یک Use Case قرار گیرد و یا درون یک بسته قرار بگیرند .

برای ایجاد یک نمودار توالی به شکل زیر توجه کنید .

برای ایجاد یک Sequence Diagram بر روی Use Case مربوطه کلیک راست کنید و همانطور که در شکل بالا مشاهده می کنید مسیر New - Sequence Diagram را بروید . مشاهده می کنید که یک نمودار توالی به Use Case شما اضافه می شود . این نمودار دارای نوار ابزار مخصوص به خود می باشد که در شکل زیر آن را مشاهده می کنید .

این دکمه ها از بالا به پایین به شرح ذیل می باشند :

دکمه اول : برای انتخاب یک آیتم، مکان نما را به یک فلش تبدیل می نماید .

دکمه دوم : یک کادر متن را به نمودار می افزاید .

دکمه سوم : یک یاداشت را به نمودار می افزاید .

دکمه چهارم : یادداشتی را به یک آیتم درون نمودار می افزاید .

دکمه پنجم : یک آبجکت جدید را به نمودار می افزاید .

دکمه ششم : پیغامی را بین دو آبجکت مبادله می نماید .

دکمه هفتم : یک پیغام بازتابی را طراحی می نماید .

دکمه هشتم : جهت پاسخ به پیغام ارسال شده توسط آبجکت استفاده می شود .

دکمه نهم : انتهای کار را در نمودار مشخص می نماید .

 فایل pdf درس هفتم

میلاد حضرت صاحب الامر (عج) مبارک باد

با عرض سلام و آرزوی موفقیت برای شما عزیزان . میلاد منجی عالم بشریت مهدی موعود (عج) به همه شما تبریک عرض می نمایم . به علت غیبت یک هفتگی هم پوزش می طلبم و انشاالله از فردا با ادامه آموزش Rational Rose در خدمت شما خواهیم بود .